Mieszkanie kupione przed ślubem a rozwód – do kogo należy?

Rozwód to moment pełen emocji, które potęgują kwestie majątkowe. Częsta jest sytuacja, gdy jeden z małżonków jest właścicielem mieszkania nabytego przed ślubem. Co wtedy? Czy trzeba się nim dzielić? A może pozostaje ono wyłączną własnością osoby, która je kupiła?

Prawo w tej kwestii jest jednoznaczne: nieruchomość nabyta przez jednego z małżonków przed zawarciem małżeństwa stanowi jego majątek osobisty. Oznacza to, że nie wchodzi automatycznie do wspólnoty majątkowej. Jednak istnieją wyjątki od tej zasady – przede wszystkim w sytuacji, gdy małżonkowie podpisali intercyzę, czyli umowę majątkową małżeńską, która może zmienić zasady podziału majątku np. poprzez rozszerzenie wspólności na pewne elementy majątku osobistego.

Jeśli w intercyzie mieszkanie zostało wskazane jako składnik majątku wspólnego, to w przypadku rozwodu podlega ono podziałowi. Natomiast w przypadku braku takiej umowy, nieruchomość pozostaje wyłączną własnością osoby, która ją nabyła. Należy nadmienić, iż w praktyce rozszerzenie wspólności majątkowej jest rzadkie, a strony o wiele częściej zawierają rozdzielność majątkową.

Co istotne, nawet jeśli druga strona przez lata:

• opłacała rachunki,
• remontowała mieszkanie,
• inwestowała w nowe wyposażenie
• uczestniczyła w utrzymaniu nieruchomości,

nie nabywa ona formalnych praw do tej nieruchomości. W świetle prawa liczy się bowiem moment nabycia oraz to, czy mieszkanie zostało objęte wspólnotą majątkową.

Przeczytaj także: Jak uzyskać rozwód na pierwszej rozprawie?

Zacznijmy jednak od podstaw, co właściwie rozumiemy pod nazwą intercyza?

Umowa majątkowa małżeńska

Intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska, to umowa prawna, które pozwala jasno określić, co do kogo należy – również w kontekście mieszkania nabytego przed ślubem. Dzięki niej możecie zdecydować, czy dana nieruchomość ma pozostać majątkiem osobistym, czy też stać się częścią wspólnoty majątkowej.

Najważniejsze cechy intercyzy:

• może ograniczyć lub rozszerzyć wspólność majątkową,
• jest elastyczna i dostosowywana do indywidualnej sytuacji,
• zapewnia przejrzystość w kwestiach majątkowych,
• może zapobiec konfliktom finansowym w razie rozwodu lub rozstania.

Intercyza, czyli małżeńska umowa majątkowa, stosowana jest najczęściej jako forma wyłączenia wspólności majątkowej. W praktyce oznacza to, że:

• każdy z małżonków zachowuje pełną kontrolę nad swoim majątkiem,
• nie ma obowiązku dzielenia się posiadanymi aktywami z drugą stroną,
• każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później.
• każdy małżonek samodzielnie zarządza swoim majątkiem, dysponuje swoimi dochodami i odpowiada wyłącznie za własne zobowiązania.

Rozdzielność majątkową można ustanowić w każdej chwili, zarówno przed ślubem, jak i w jego trakcie, na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Sądowo można ją ustanowić w wyjątkowych sytuacjach, z ważnych powodów. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Status prawny mieszkania kupionego przed ślubem

Wracając do pierwotnej kwestii. Kupiłeś mieszkanie przed ślubem? Zgodnie z przepisami prawa cywilnego, taka nieruchomość stanowi Twój majątek osobisty. Nie wchodzi ona automatycznie do wspólnoty majątkowej, nawet po zawarciu małżeństwa. Oznacza to, że pozostaje wyłącznie Twoją własnością – chyba że wspólnie zdecydujecie inaczej i podpiszecie umowę majątkową małżeńską (np. intercyzę, na co wyżej wskazałem), która zmieni ten status.

Do majątku osobistego zalicza się również m.in.:

• przedmioty nabyte przed ślubem,
• spadki,
• darowizny – o ile darczyńca nie zaznaczył, że mają być wspólne.

Uwaga: sytuacja może się skomplikować, jeśli po ślubie wspólnie inwestujecie w to mieszkanie – np. spłacacie kredyt lub przeprowadzacie generalny remont. W takim przypadku drugi małżonek może ubiegać się o zwrot poniesionych nakładów. Choć mieszkanie nadal pozostaje Twoje, to przy rozwodzie może to mieć istotne konsekwencje finansowe.

Pomoc adwokata przy podziale majątku

W przypadku jakichkolwiek pytań z zakresu aktywów nabytych przed czy w trakcie trwania małżeństwa, czy też w przedmiocie podziału majątku wspólnego małżonków – zapraszam do konsultacji w mojej Kancelarii Adwokackiej w Rudzie Śląskiej.